BİNBİR UMUT

Kekemelik Terapilerinde Kullanılan Bilimsel Yöntemler

 

 

         Kekemelik terapilerinde kullanılan yöntemler terapi için çok önemli bir konuma sahiptir. Bu alandan bilgi ve yetki sahibi uzmanlarca belirlenen ve belirli kurallara sahip bu yöntem ve teknikler bilimsel olarak ispatlanmış ve bilim camiası tarafından kabul görmüştür. 

 

         Kekemelik terapilerinde uygulanması gereken yöntem süreçlerinde, ilk önce bireyle görüşülerek onun psikolojik durumu hakkında bilgi edinilir. Kekemeliğin altında yatan psikolojik, nörolojik ve kalıtsal faktörler hakkında bilgi sahibi olduktan sonra bu bilgiler ışığında kişiye özel terapi programları hazırlanır ve en az haftada bir seans ( 45 dakika ) olmak kaydıyla bu alanda uzmanlığını almış Dil ve Konuşma Terapisti, Dil Konuşma Patoloğu veya Konuşma Ses Bozuklukları Uzmanı tarafından bireysel (bire bir) olarak uygulanır. 

         Çocuklarda görülen kekemelik, blok ve tutuk konuşma durumlarında çocuk, düzgün konuşması için sürekli zorlanmamalı, konuşurken sabırla dinlenmeli, konuşması kesilmemeli; zaten kolaylıkla oluşan yetersizlik duygusunu pekiştirici tutumlardan (alay etme, utandırma, zorlama gibi) kaçınılmalıdır. 
 

        Modifikasyon Tekniği (Modification Technique)

 

          Bu terapi tekniğinde; kekemeye, kekemeliği ve verdiği tepkileri değiştirmesi konusunda yardım edilir. Bu çeşitli yollardan yapılabilir. Örneğin terapist hastasına hissettiği gerginliği, acele ettiğinden oluştuğu v.b. anlatır. Kekemeye çok rahat olmasını, kolay ve açık bir tavırla konuşmasını öğretir. Bu terapi tipine en iyi örnek C. Van Riper’in (1973) ileri düzey kekemelerdeki uygulamalarıdır. Van Riper kekemeye; akıcılığı düşünmeyip; akıcı kekelemeyi öğretmiştir.

 

         Kekemeliği modifiye etmeye yönelik olan bu tedavi yaklaşımı; MIDVAS şeklinde kısaltılan altı aşamadan oluşmaktadır.

         Van Riper Tekniğinin Aşamaları

 

• Motivasyon

• Idantifikasyon (Bilgilendirme)

• Desansitizasyon (Duygusal Dayanikliligi Artirma)

• Varyasyon (Duygusal Faktörlere Farkli Tepkiler Verme)

• Aproksimasyon (Kekemeligi Azaltacak Tepkiler Vermeyi ögrenme)

​

• Stabilizasyon (Akiciligi Günlük Hayata Yayma)

​

        Akiciligi Sekillendirme Teknigi (Fluency Shaping Technique)

 

​

         Modifikasyon tekniginin hedefi kekemeligi modifiye etmek iken, shaping teknigi için asil önemli olan konusmanin akiciliginin sekillendirilmesidir. Bunu yaparken klinikte davranisi sekillendirecek bir ya da ikili kombinasyonlar kurarak akiciligi olusturmaya çalisirlar. Hasta sistematik ve spontan sekilde, konusmada akiciligi artirmaya yönelik tepkiler vermeyi ögrenir. Shaping tekniginin ilk temsilcisi Bruce Ryan’dir (1974). Ryan programini; konusmadaki akiciligi artirmak üzerine kurdugunu açiklamistir. Bunu DAF programi ile (Sesi Gecikmeli Geri Verme) ; hastanin konusmasini yavaslatip, frekansini düsürerek, hastaya tekrar vererek yapmistir. DAF programi, kisiye kolay, rahat kekelemeyi ögretmez. Bunun yerine öncelikle akiciligi olusturma ve günlük hayata transfer etmeyi saglama üzerine kuruludur.

 

       Shaping Tekniğinde Kullanılan Araçlar ve Yöntemler

 

• Delayed Autodory Feedback (Sesi Gecikmeli Geri Verme)Maskeleme (Hastaya kulaklık ile 60 dB White Noise verilir.)

• Koral okuma-konuşma

• Ritmik Okuma ve Konuşma (Metronom)

• Heceleri uzatarak konuşma

• Kelimelerin başına vokal ekleme

• Fluency Master (Programlanmis uygulama)

• Dr. Fluency (Digital Programi)

​

• Vurgu yöntemi

• ​

Rahat solunum teknikleri

 

Lidcombe Programının Felsefesi Sorunun nedenlerine bakmaz. Müdahale ve kekemeliğin özelliklerine ilişkin hiçbir şey söylemez. Terapi doğrudan sorunlu konuşmaya yöneliktir. Sürekli ve düzenli konuşma ölçümü yapılır. (Sayılabilirlik büyük önem taşır.) Terapiyi destekleyecek; klinik ve amprik araştırmalar yapılır. Her çocuk ve ebeveynin sorununa yönelik olarak bireyselleşmiş program hazırlanır.

 

Lidcombe Programının Temel Sayıtlıları 

 

• Eğlenceli olmalı

• Kekelenen konuşmayı elemeli

• Akıcı konuşmaya odaklanılmalı

• Başarı- sonuç için bilimsel göstergeleri olmalı

• Kuramsal bir temeli olmalıdır.

 

Lidcombe’da;

​

• Terapi süresince; çocuk akıcı konuşmaya özendirilmelidir.

• Eğlenceli ve bol konuşacağı, akıcı konuşma ortamları yaratılmalıdır.

• Bu etkinliklerin sonunda da; soyut ya da somut ödüller verilmelidir.

• Terapide düzeltme ve ödüllendirme uygun zamanlarda olmalıdır.

• Terapi sırasında vaatlerde bulunulmalıdır. Çocuğun günlük hayatına yönelik küçük, basit şeyler vaat edilmelidir. (Sevdiği programı izleme, sevdiği yemeği yapma, birlikte sinemaya gitme…)